"Die smokkeltripjes hebben me veel gekost"

Hij krijgt een gezin aan boord, een man en een vrouw met twee meisjes. Eén een jaar of acht, de ander elf schat hij. En daarnaast drie jongens van rond de 25 jaar. Het bevalt hem helemaal niet, dat er een gezin aan boord komt. Maar de 7000 euro die hem voor de overtocht betaald wordt, brandt al in zijn zak. Nu nog weigeren zou gevaarlijk zijn.

Hij ziet de meisjes pas jaren later weer terug. Op een foto op het politiekantoor in zijn woonplaats Saint-Brieuc. Het Albanese gezin is na de overtocht van Frankrijk naar Engeland, doorgereisd naar Londen. Maar leefde daar in de illegaliteit en werd drie jaar na het transport, in 2015, opgepakt door de Britse politie. Op de computer van de vader vond de politie foto’s van de meisjes op een boot en dat spoor leidde naar de Franse schipper Didier Corfec.  “Toen ze verhoord werden kwamen ze op het lumineuze idee om te vertellen dat ze  uit Saint-Brieuc vertrokken waren. Dat hadden ze niet hoeven doen,” vertelt Corfec aan ons.

Didier Corfec, een ervaren zeezeiler, brengt in 2012 twee maal Albanese migranten naar Engeland. Hij wordt opgepakt en komt er dan pas achter hoe groot het netwerk is waar hij deel van uitmaakt: er zijn nog twaalf andere schippers die in totaal 130 Albanese migranten naar Engeland brachten. In de tussentijd zijn de controles op de Eurotunnel bij Calais en bij de ferry’s verder versterkt en zijn de aantallen migranten in Europa opgelopen. Het aantal bootjes met migranten op het Kanaal dat wordt opgemerkt neemt toe, en het materieel lijkt steeds minder zeewaardig te worden. De boot van Didier Corfec is ervoor gemaakt om op zee te varen, maar nu worden migranten aangetroffen in rubber boten en kleine bootjes. In de afgelopen drie maanden zijn er vijf keer migranten in nood uit het water gevist aan de Britse kust.

Op een zaterdagavond in mei bijvoorbeeld, tegen middernacht begint een opblaasboot met aan boord achttien Albanezen, waaronder twee kinderen, te zinken nabij het Britse Kent. De inzittenden bellen in paniek met familieleden in Calais, die de Franse autoriteiten op de hoogte brengen. De Engelse kustwacht redt de Albanezen en arresteert twee Britten onder verdenking van mensensmokkel.

De incidenten wekken aan beide zijden van het Kanaal de angst voor Middellandse Zee-taferelen op het Kanaal: horden migranten die hun leven wagen voor de oversteek in overbeladen boten, en honderden verdrinkingsdoden. Gilles Debove, al zestien jaar werkzaam voor de politie in Calais, ziet dat gevaar: “de mensen die hier zijn en naar het Verenigd Koninkrijk willen, hebben al duizenden kilometers afgelegd. Ze hebben al meerdere keren hun leven gewaagd. Ze zijn vastbesloten, ze zijn bereid dood te gaan.”

Volgens Debove, woordvoerder van de Franse politievakbond SGP-FO, is de oversteek over het kanaal riskanter dan de Middellandse Zee oversteken. “Het Kanaal is drukker bevaren en er is veel stroming. Hier is het 34 kilometer tussen de Franse en Britse kust. Het lijkt niet heel ver weg, maar in feite is het dus heel gevaarlijk.”

De politieman weet dat de smokkel voor een deel onder zijn neus plaatsvindt in Calais. Debove: “sommigen wonen zelfs in hotels in Calais. We weten waarom ze daar zijn.” Het zijn niet de grote mensensmokkelaars die in de hotels zitten, dus de politie laat hen grotendeels met rust. “Het zijn de kleine handjes, de mensen die de migranten in een boot zetten. Als we hen weghalen zullen er anderen komen. We moeten het onderzoek tijd geven om een netwerk te kunnen ontmantelen, dat van Albanië naar Londen gaat.”

Wij troffen zelf in een hotel in Calais de ‘kleine handjes’ aan het werk:

Wat opvalt is dat er veel Albanese smokkelnetwerken zijn, maar ook dat er veel Albanezen naar Engeland gesmokkeld worden. In Nederland is de helft van de migranten die aangetroffen worden in de havens waar vanuit naar Engeland wordt gevaren van Albanese afkomst. In 2016 zijn er al 580 migranten aangetroffen, waarvan er 290 uit Albanië afkomstig zijn. Ook is te zien dat het aantal Albanezen dat asiel heeft aangevraagd in de EU-lidstaten de afgelopen tijd sterk gegroeid is.

De Albanezen zijn meegelift met de migranten die het afgelopen jaar via Griekenland en de Balkan naar West-Europa trokken. Ze maken echter geen kans op asiel omdat ze uit een veilig land komen. Groot-Brittannië is dan aantrekkelijk, omdat het daar makkelijker is om in de illegaliteit te leven en te werken.

Albanese migranten die we opzoeken op de klif in het Franse Dieppe waar ze met 150 man kamperen bevestigen dit beeld. “We willen naar Engeland om daar te werken. In ons eigen land is geen toekomst, geen werk. Als we nu al geen werk kunnen vinden in Albanië, hoe moet dat dan als we oud zijn?” zegt er één.

Maar behalve dat Albanezen zich graag laten smokkelen, zijn er dus ook veel actief in de smokkelbranche. De Europese politiedienst Europol heeft aanwijzingen dat de Albanese maffia die al langer actief is in heel Europa, de activiteiten heeft verlegd van drugssmokkel naar mensensmokkel.

Adjunct-directeur van Europol, Wil van Gemert zegt hierover: “Als je kijkt naar de georganiseerde criminaliteit dan vormen Albanezen daar een onderdeel van. In de breedte, of het nu gaat over verdovende middelen of migratie. In de loop van de tijd zie je ook een verschuiving: georganiseerde criminelen die bezig waren met verdovende middelen zijn nu ook met migratie bezig.” Ook één van de twee Albanezen met wie Corfec in zee ging, is eerder veroordeeld voor handel in cocaïne.

Didier Corfec laat zich niet meer verleiden door de mensensmokkelaars. Na zijn tweede transport heeft hij de smokkelaars laten weten dat hij niet meer wil: “ze hebben een beetje aangedrongen, maar ik bleef resoluut weigeren. Ik was niet bang, maar ik vertrouwde het niet. Soms kwamen ze me opzoeken en dan verstopte ik me in de boot om ze niet te zien.” Hij is veroordeeld tot negen maanden celstraf, en negen maanden voorwaardelijk. Daar bovenop kreeg hij nog een boete van 14.000 euro. “Ik deed het om financiële redenen, maar uiteindelijk heeft het me veel gekost”, concludeert hij achteraf.

Toch is het volgens de schipper kinderlijk eenvoudig om met boten migranten van het ene naar het andere land te vervoeren. “Het is makkelijk om aan land te komen in onze havens in Europa. Heel Europa is open, het is geen probleem voor niemand. Ik heb dat vaak gezien.” Voor het gezin dat bij hem aan boord zat heeft het niet geholpen. Zij zijn door de Britse politie weer teruggebracht naar Albanië.